داروی سنتی چینی

سنت گیاهی باستانی چین تا قرن بیست و یکم دست نخورده باقی مانده است و در چین اکنون وضعیتی برابر با طب سنتی غربی دارد. امروزه، بسیاری از دانشگاه‌های چین به آموزش و تحقیق در مورد داروی گیاهی می‌پردازند، که عاملی بسیار مهم در ظهور مجدد گیاه‌شناسی در سراسر جهان است.

طب سنتی چینی (TCM) و سنت گیاهی که بخشی از آن است جدا از طب سنتی چینی توسعه یافته است. این برخاسته از ایده هایی است که بین سال های 200 قبل از میلاد تا 100 پس از میلاد در کتاب کلاسیک طب داخلی امپراتور زرد (هوانگ دی نی جینگ) ثبت شده است. این متن بر اساس مشاهدات دقیق طبیعت و درک عمیق از روشی است که همه زندگی تابع قوانین طبیعی است. این شامل مفاهیمی است که برای TCM اساسی هستند، از جمله یین و یانگ، پنج عنصر (wu xing). و نظریه تأثیر طبیعت بر سلامتی.

در TCM، زندگی در هماهنگی با این اصول، کلید سلامت و طول عمر است. طبق کتاب کلاسیک امپراطور زرد، اعضای نسل های قبلی صد سال زندگی کردند و قوانین اساسی آنقدر قوی داشتند که بیماری تنها با طلسم درمان می شد. تنها بعداً، با کاهش نشاط انسان یا چی، و افراد «بیش از حد فعال… بر خلاف لذت زندگی»، طب گیاهی، طب سوزنی و سایر شاخه‌های TCM ضروری شدند.

نظریه های کلیدی

برخلاف دیگر سنت‌های گیاهی که یک نظریه واحد برای درک بیماری و بیماری دارند (به عنوان مثال، نظریه اروپایی چهار طنز)، TCM دارای دو سیستم کاملاً متفاوت است – نظریه یین و یانگ و پنج عنصر. آنها به طور کاملاً جداگانه در چین توسعه یافتند و سیستم پنج عنصری تنها در طول سلسله سونگ (960-1279 پس از میلاد) پذیرفته شد و به طور کامل در طب چینی گنجانده شد. تا به امروز، تفاوت های بین این نظریه ها در رویکردهای پزشکان به تشخیص و درمان منعکس شده است.

در تفکر چینی، همه چیز در جهان از یین و یانگ تشکیل شده است – کلماتی که برای اولین بار برای نشان دادن سمت تاریک و روشن یک دره به کار رفتند. هر چیزی جنبه های یین و یانگ یا متضادهای مکمل دارد – مانند روز و شب، بالا و پایین، مرطوب و خشک. هر دسته یین یا یانگ خود را نیز می توان تقسیم کرد – به طوری که در حالی که قسمت جلوی بدن نسبت به پشت یین است که یانگ است، شکم نسبت به سینه که یانگ است یین است.

تئوری پنج عنصر اجزای تشکیل دهنده جهان طبیعی – چوب، آتش، خاک، فلز و آب – را با دیگر اصول مانند فصول، احساسات و بخش‌های بدن مرتبط می‌کند. هر عنصر به شکلی همیشگی باعث ظهور عنصر بعدی می شود. به همین دلیل، سیستم را می توان با دقت بیشتری به عنوان پنج مرحله توصیف کرد که نشان دهنده روند حرکت مداوم در زندگی است. این پنج عنصر در طب گیاهی چینی، به ویژه در گروه بندی مزه های گیاهان و اعضای بدن، نقش محوری دارند.

تشخیص و درمان

تمرین‌کنندگان چینی به‌جای جست‌وجوی علل بیماری، به دنبال الگوهای ناهماهنگی هستند که بیانگر عدم تعادل بین یین و یانگ است. توجه ویژه ای به خواندن نبض و زبان می شود که هر دو برای تشخیص دقیق بسیار مهم هستند. سلامتی ناشی از کمبود یا بیش از حد یین یا یانگ است. به عنوان مثال، سرماخوردگی فقط نتیجه یک ویروس نیست (اگرچه به وضوح یک علت است)، بلکه نشانه ای از عدم سازگاری بدن با عوامل خارجی مانند “باد-گرما”، “باد-سرما” یا “گرمای تابستان”. دمای بالا بیانگر یانگ زیاد است و لرز نتیجه یین بیش از حد است. هنر یک پزشک گیاهی چینی این است که هماهنگی بین یین و یانگ را در بدن بیمار و بین بیمار و جهان به طور کلی بازگرداند.

گیاهان چینی

در طول قرن ها، تعداد گیاهان دارویی افزایش یافته است، و با توسعه سنت گیاهی در TCM، طعم و سایر ویژگی های گیاهان با کاربردهای درمانی آنها ارتباط نزدیکی پیدا کرد. امروزه، گیاه‌پزشکان چینی هنوز طعم و دمای یک گیاه را مستقیماً با کاربرد درمانی آن مرتبط می‌دانند. گیاهانی با طعم شیرین مانند جینسنگ برای تقویت، هماهنگی و مرطوب کنندگی تجویز می شوند، در حالی که گیاهان تلخ مزه مانند دان شن (Salvia miltiorrhiza) برای تخلیه و خشک کردن رطوبت اضافی استفاده می شوند. گیاهان گرم مزه برای درمان شرایط “سرما” و بالعکس استفاده می شود. مزه و دمای یک گیاه با هم آن را به انواع خاصی از بیماری مرتبط می کند. به عنوان مثال، کلاه سر بایکال (Scutellaria baicalensis)، که تلخ مزه و “سرد” است، یک گیاه خشک کننده و خنک کننده برای شرایطی مانند تب و تحریک پذیری است که توسط الگوهای گرمای بیش از حد ایجاد می شود.

مصرف داروها

سنت چینی به شدت به فرمول‌هایی متکی است که ترکیبی از گیاهان هستند که اثربخشی آنها به عنوان تونیک یا درمان بیماری‌های خاص ثابت شده است. بسیاری از آنها بدون نسخه در دسترس هستند و روزانه میلیون ها نفر در چین و در سراسر جهان از آنها استفاده می کنند. گیاهپزشکان چینی اغلب یک فرمول را به عنوان نقطه شروع می گیرند و سپس گیاهان دیگر را به مخلوط اضافه می کنند. صدها فرمول وجود دارد که یکی از معروف ترین آنها “سوپ چهار چیز” است، یک ماده مقوی که برای تنظیم چرخه قاعدگی و تقویت سیستم تولید مثل تجویز می شود. از دانگ کوای (Angelica sinensis)، رمانیا (Rehmannia glutinosa)، چوانگ شیونگ (Ligusticum wallachii) و گل صد تومانی سفید (Paeonia lactiflora) تشکیل شده است. طب گیاهی چینی از تنتور یا عصاره الکلی گیاهان استفاده می کند، اما به ندرت. معمولاً دو یا سه بار در روز به بیماران مخلوطی از ریشه و پوست داده می شود تا به صورت جوشانده مصرف کنند.

در نتیجه، طب سنتی چینی یک عمل پزشکی جایگزین برگرفته از طب سنتی در چین است و اگرچه توسط برخی به عنوان “مملو از علم شبه” توصیف شده است، اما جنبه جدایی ناپذیر عمل پزشکی در چین و در سراسر جهان است.